ΝΟΕΜΒΡΗΣ ΗΤΑΝ...

¨Μα έχει ο καιρός γυρίσματα¨
Ο επόμενος Νοέμβρης.



Νοέμβρης και δεν γνωρίζω πια κανέναν. Όσοι έσπειραν τους ανέμους της αμφισβήτησης και της ανατροπής και δεν τους εξαργύρωσαν σε παζάρια εξουσιών , ολοένα και πιο διακριτικά ρίχνουν κάθε φορά ένα τελευταίο δάκρυ μνήμης. Ευτυχώς που κάποιους από εκείνους συνεχίζω να τους διαβάζω. Όχι κάθε 17η Νοέμβρη για να θυμηθούν, να απολογηθούν, να διεκδικήσουν , να δικαιωθούν, αλλά σε ανύποπτο χρόνο να συνεχίζουν με όσες δυνάμεις τους έχουν απομείνει – κι ας μην τους πήραν τόσο τα χρόνια- να εναντιώνονται σε αντίθετους ανέμους κι εποχές.

Νοέμβρης 2009. Και πάλι χιλιάδες πρόσωπα, καινούργια τα περισσότερα, σε αυτή τη παλαιά πια συνάντηση ενώνουν τις φωνές τους με τον απόηχο τόσων και τόσων επετείων. Κι όμως θα μπορούσε εύκολα κάποιος να παρατηρήσει πως πίσω από τα φλογισμένα μάτια και τα παθιασμένα συνθήματα , κρύβεται κάποια βαθιά μελαγχολία που φαίνεται να έρχεται κι αυτή από το παρελθόν κουβαλώντας όλα εκείνα που θέλαμε κάποτε να γίνουν, από γενιά σε γενιά, αλλά φοβηθήκαμε να τα κατακτήσουμε. Από γενιά σε γενιά…

Τριάντα έξι χρόνια , πια. Το Πολυτεχνείο είναι εκεί. Οι δρόμοι γύρω από αυτό ασφυκτιούν από νέους μύστες μιας επανάστασης που πολλοί λένε πως πλησιάζει, έστω κι αν δεν φτάνει ποτέ μπροστά στη πόρτα τους αλλά μένει το αιώνιο απωθημένο τους. Η τηλεόραση ανοικτή για να μετρήσει για μια ακόμη χρονιά αποκλειστικά και μόνο τους ¨αγνώστους¨ που μας έγιναν γνωστοί τόσα χρόνια τώρα και τις ζημιές , γνωστές κι αυτές, σκεπάζοντας με τις κραυγές της τους ήχους της πραγματικής επετείου. Η πορεία στον ίδιο τόσα χρόνια αλλά πάντοτε επίκαιρο προσανατολισμό , με τον ίδιο πάντα προορισμό. Η ματιά μου ψάχνει μήπως και βρεί κάποιον από εκείνους που έγραψαν στους τοίχους του ιδρύματος με μπογιά τη λέξη ¨ελευθερία¨. Μάταια. Όσοι είναι εδώ δεν τους αναγνωρίζω κι όσοι αναγνωρίζονται δεν είναι εδώ.

Γυρίζω στο διπλανό μου. Δεν το γνωρίζω κι όμως του μιλώ για ώρες κι εκείνος με ακούει. Μας πιάνει και τους δύο ακατάπαυστη φλυαρία. Δεν ξέρω πότε προλάβαμε και περάσαμε τη Βουλή και πέρασαν εξίσου ταχύτατα από μπροστά μας τα πάντα: Η ανεργία, η φτώχεια, η αδράνεια, η αδιαφάνεια, η κακή λειτουργία των θεσμών και της δημοκρατίας, το σύστημα υγείας , η καταστροφή του περιβάλλοντος και της ζωής μας, ο μαρασμός των ελπίδων μας…Είναι η μοναδική ευκαιρία αυτή η μέρα για κουβέντα και προβληματισμό. Μέχρι να σκεπαστεί από το σύννεφο που αφήνει το πρώτο περίπτερο που καίγεται για να γίνει πρωτοσέλιδο. Η προηγούμενη νύχτα με βρήκε για άλλη μια φορά να ξεφυλλίζω το βιβλίο ¨εκ των υστέρων 19+1 που έγραψαν από καρδιάς οι νέοι του 73, στην επέτειο της εικοσαετίας, σιγοτραγουδώντας το τραγούδι του Τσακνή, για το Νοέμβρη. Η επόμενη;

Νοέμβρης 2009. 35+1. Τόσοι ακριβώς. Κι ο επίλογος αυτός κλείνει τα τριάντα έξι χρόνια που χώρεσαν πια στις σελίδες οχι ενός βιβλίου μας της ψυχής μας. Αμείλικτος ο χρόνος, πέρασε από τριάντα έξι Νοέμβρηδες αλλά δεν τους άγγιξε. Ακριβώς όπως το αίμα κυλά στις φλέβες με τον ίδιο πάντα τρόπο χωρίς να τις αλλοιώνει ή να τις φθείρει. Ο Νοέμβρης εκείνος θα είναι πάντοτε το άλλοθι μας. Όσοι πετύχαμε στους στόχους που θέσαμε θα τον έχουμε σαν ένα περήφανο αγωνιστικό παρελθόν, για να κουρνιάζουμε τις νύχτες που θα μας βασανίζουν οι σκέψεις. Όσοι πάλι όχι, θα θυμόμαστε τη μεγάλη επαναστατική μας στιγμή που κάποτε αφήσαμε τα νιάτα και τα οράματά μας. Το κοινό μας σημείο, ο Νοέμβρης , έτσι όπως τον έζησε ο καθένας κι έτσι όπως τον θυμάται.

Τριάντα έξι Νοέμβρηδες και για τους νεώτερους. Εκεί στα δεκαπέντε, τα δεκαοκτώ , τα είκοσι, ακόμη και τα τριάντα. Τα όνειρά τους γνωστά, αναμενόμενα ίσως, η αμφισβήτησή τους συχνά ακατανόητη με τους όρους του ‘ 70 ή του ‘ 80, πάντως υπαρκτή αλλά ο εχθρός τους αδιόρατος, κρυφός. Να πολεμήσουν τι και με ποιόν! Ο σύμμαχος τους, η τηλεοπτική ευδαιμονία ή μήπως η φλογερή ¨αλητεία¨ των πεζοδρομίων και των μολότοφ; Και τα κόμματα, οι νεολαίες, οι φορείς ποιους πλέον εκφράζουν και από ποιους εκφράζονται; Ποια πλειοψηφία θα τους οδηγήσει στων ονείρων τις εξεγέρσεις και ποια μειοψηφία θα μπορέσει να αντιδράσει στο γεωπολιτικό και πολιτισμικό οδοστρωτήρα; Μαρασμός; Όχι βέβαια. Ορμή; Όχι πάλι. Κάτι ενδιάμεσο; Ισως. Οι νέοι των τριάντα Νοέμβρηδων χωρίς πρησμένα πόδια και ματωμένα αμπέχονα αλλά με πληγωμένες καρδιές ψάχνουν ακόμη και σήμερα, τριάντα χρόνια μετά , το ¨ψωμί¨ από τη δουλειά τους, τη ¨παιδεία¨ του ανθρωπισμού και όχι του λογιστικού ορθολογισμού και την ¨ελεύθερη¨ αυτοδιάθεση τους. Αν θα φθάσουν στο πλήρωμα του χρόνου στη δημιουργική εξέγερση ή θα μείνουν κοινωνικοί άεργοι θύματα της παγκόσμιας εξομάλυνσης, θα το δείξει, τι άλλο, το επόμενο Πολυτεχνείο.

Η παρέα μεγαλώνει. Ένας μετανάστης κοιτά με απορία το περίπτερο που φλέγεται. Τα συνθήματα ακατανόητα αλλά το αίτημα το ίδιο. Έρχεται στη πορεία για δεύτερη χρονιά κι ας μην ξέρει καν τι είναι το Πολυτεχνείο. Ο Νοέμβρης άγνωστος γι’ αυτόν. Έναν Οκτώβρη γνώρισε κι αυτός κατέρρευσε. Ξέρει όμως πολύ καλά τι θα πει ανεργία , ξενοφοβία, ρατσισμός. Ξέρει ότι ίσως αύριο θα χρειαστεί, χωρίς να το θέλει, να διαδηλώσει για το Πολυτεχνείο μιας άλλης, ¨μη ξενόφοβης¨, χώρας.

Η φλόγα καταπνίγεται από τους ήχους της πυροσβεστικής. Τα συνθήματα όλο και πιο ισχνά ακολουθούν το ρυθμό των σειρήνων. Το ίδιο και κάποιοι διαδηλωτές που δεν φάνηκαν απόψε, υπακούοντας στις εκκλήσεις της τηλεοπτικής καταστολής. Προτίμησαν να πιουν λίγο πιο πάνω έναν εσπρέσσο συζητώντας για το νέο δεσμό της νεαρής αηδούς. Κουβέντα χωρίς αιδώ για το τίποτα. Η πορεία, κάτι αναρχικοί και ΚΚΕδες για κάποιο πολυτεχνείο…

Η πρεσβεία στέκει για τριακοστή φορά απέναντι μας, άφθαρτη. Δεν πέρασε χρόνος από πάνω της κι ας γκριζάρισαν τα μαλλιά των παιδιών του Νοέμβρη. Μόνο το γκρι μουντό χρώμα της, έδωσε για λίγες ώρες μόνο, τη θέση του στο μπλέ της δημόσιας τάξης. Απέναντί της , το κόκκινο του αγώνα, το μαύρο της αντίδρασης, το άσπρο της αγνότητας, το πράσινο της οικολογίας και το μπλαβί των ατελείωτων ανθρωποθυσιών στο βωμό της παγκόσμιας τάξης. Ένα ζωντανό ουράνιο τόξο που φέγγει κάθε χρόνο, τον ίδιο μήνα, την ίδια περίπου ώρα, τριάντα χρόνια τώρα.

Πριν από πέντε-έξι χρόνια ήμασταν μερικές χιλιάδες μόνο. Σήμερα, όλο και περισσότεροι. Παιδιά του δημοτικού, φοιτητές , εργάτες, επιστήμονες, άνεργοι, άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων , κοινωνικά αποκλεισμένοι, μετανάστες, πρόσφυγες. Τα οράματά μας παθιασμένα , εφήμερα ίσως, πάντως όχι ανεδαφικές ουτοπίες. Αντιληφθήκαμε έστω κι αργά τα λόγια του ποιητή και συμμορφωθήκαμε: Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολύ.. Μέχρι να γυρίσει έχουμε πολλά να κάνουμε και να πούμε. Το πρώτο , να υπάρχουμε. Όχι στα σαλόνια του σπιτιού μας, στα απέναντι καφέ, στις ουρές του ΟΑΕΔ και των επιδομάτων, στα γραφεία ευρέσεως εργασίας νέων ά-πειρων επιστημόνων , στις προθήκες των Ολυμπιακών ιδεωδών, όχι μόνο σε αυτά, αλλά σε κάθε γνήσια συλλογικότητα διεκδικήσεων, σε κάθε λαϊκό πανηγύρι, σε κάθε κοινωνική κινητοποίηση και ιστορική κοινωνική συγκυρία. Να υπάρχουμε, όπως υπάρχουμε σήμερα, 17 Νοέμβρη της τρίτης χιλιετίας, εκφραστές της δικής μας αταξίας απέναντι στη δική τους τάξη. Κι είμαστε όλο και περισσότεροι, χρόνο με το χρόνο.

Τα φώτα σιγά - σιγά δίνουν τη θέση τους στην αυγή. Η αιματοβαμμένη σημαία του 1973, στη θέση της, περιμένει τον επόμενο Νοέμβρη και ακόμη πιο μακριά, το επόμενο ¨Πολυτεχνείο¨. Δεν θέλω να τελειώσει έτσι η νύκτα αυτή. Τα τραγούδια της και τα συνθήματά της, ο παλμός και το πάθος της ηχούν ακόμη στ’ αυτιά μου. Η μυρωδιά της βασανίζει τις αισθήσεις μου και μου προκαλεί παραισθήσεις: Η επόμενη εξέγερση, το τανκ τους, η πύλη μας…Ανηφορίζω στη Ζ.Πηγής. Στη γωνία με την Αραχώβης, μια παρέα από τα παλιά, πίνει στο ταβερνάκι. Τα πρόσωπά τους μου είναι γνωστά αν κι εκείνοι δεν με γνωρίζουν. Ο Περικλής, ο Παπαχρήστος, ο Αγγελος, τα παιδιά του πρώτου Νοέμβρη. Άλλη μια παραίσθηση; Απολογούνται ή ονειρεύονται; Κρίνουν ή κρίνονται; Μελαγχολούν ή ονειρεύονται; Αυτός ο Νοέμβρης δεν αφήνει περιθώρια, παρά μόνο για μελλοντικές εξεγέρσεις.

Ο φετινός εορτασμός είναι ο εορτασμός του μέλλοντος μας. Η επέτειος αυτή έρχεται από μακριά για να ταξιδέψει ακόμη πιο πέρα, στου καιρού τα γυρίσματα. Τότε που το μόνο σίγουρο θα είναι ένα μόνο, πως, ΝΟΕΜΒΡΗΣ ΘΑ’ ΝΑΙ Η ΧΡΟΝΙΑ…